Dagboek van een halve indiaan - Sherman Alexie

'Pispaaltje van het indianen-reservaat'
Door Bas Maliepaard

Trouw boeken, 17 januari 2009

Vorige

,,Adam en Eva bedekten hun geslachtsdelen met een vijgenblad, de eerste indianen bedekten ze met hun handjes", schrijft indiaan Arnold Spirit Junior (14) in zijn dagboek. Armoede, uitzichtloosheid en alcoholisme teisteren zijn stam al sinds mensenheugenis. Persoonlijk zit het Arnold extra tegen: hij ziet eruit als een wandelende L (mager en platvoeten) en werd geboren met een waterhoofd, waardoor hij toevallen heeft, stottert, slist, slecht ziet en de pispaal van het reservaat is. Desondanks durft hij te dromen van een betere toekomst. Als enige indiaanse jongere besluit hij naar de blanke middelbare school buiten het reservaat te gaan. Een keuze die hem de bijnaam 'appel' oplevert: vanbuiten rood, vanbinnen wit.

Genoeg ingrediënten voor een heftig puberdrama en toch hebben maar weinig boeken mij het afgelopen jaar zo aan het lachen gemaakt als 'Dagboek van een halve indiaan'. Arnolds relativerende zelfspot, poëtische overdrijvingen, geestige cartoons en af en toe lekker foute jongensgrappen (,,Als ik een hond had met zo'n smoel als het jouwe, dan zou ik zijn kont kaalscheren en hem achteruit leren lopen.") maken hem een tragikomische held die je onmiddellijk in je hart sluit. Maar weinig auteurs krijgen voor elkaar wat Sherman Alexie, ook stand-up comedian, in zijn autobiografische jeugddebuut lukt: je te laten lachen én te laten huilen.

Vooral de scherpe combinatie van die twee uitersten maakt indruk: ,,(...)een Rus die Tolstoj heet schreef: 'Alle gelukkige gezinnen lijken op elkaar, elk ongelukkig gezin is ongelukkig op zijn eigen wijze.' Nou wil ik een Russisch genie niet graag tegenspreken, maar die Tolstoj kende geen indianen. En hij wist niet dat alle indiaanse gezinnen om precies dezelfde reden ongelukkig zijn: die klote-alcohol. Dus laat mij die Tolstoj maar eens een borrel in schenken en laat hem dan maar eens diep nadenken over de definitie van ongelukkige gezinnen."

Als 'halve wilde' dwingt Arnold op de blanke school enig respect af. Hij sluit vriendschap met stuud Gordy (die een 'figuurlijke stijve' krijgt van boeken), maakt furore in het basketbalteam en wint het populairste meisje voor zich. Daar staat tegenover dat hij drie dierbaren verliest en zelfs door zijn voormalige beste vriend Rowdy wordt uitgekotst. Arnold heeft geleerd dat zijn identiteit uit meer bestaat dan het indiaan-zijn en dat hij zijn toekomstdromen alleen kan waarmaken door zich daarvan bewust te zijn. Maar hoe kan hij Rowdy daarvan overtuigen?


© Bas Maliepaard 2023 | Disclaimer | Ontwerp - pmsmt