 |
In de Angelsaksische jeugdliteratuur verschijnen met enige regelmaat zogenaamde verse novels; romans opgebouwd uit vrije verzen. Hier zijn in dat genre voor zover ik weet alleen vertalingen verkrijgbaar, boeken van auteurs als Steven Herrick en Sharon Creech. Ook het debuut van de Ierse Sarah Crossan, 'Gewicht van water', was een versroman, net als het nieuwe, vuistdikke 'Een'.
Dat boek valt niet alleen op vanwege die tamelijk ongebruikelijke vorm, maar ook door het opmerkelijke onderwerp: het schrijnende verhaal van de (fictieve) Siamese tweeling Tippi en Grace (16), vanuit het perspectief van de laatste. Ze hebben allebei een eigen bovenlijf, maar delen één paar benen.
Op straat zijn ze een bezienswaardigheid en horen ze 'woorden als bijensteekjes': freaks, monsters, mutanten. "Niet iedereen is een eikel", zegt Tippi bitter, "maar iedereen die ons ziet, wordt er vanzelf een." Na hun eerste dag op een normale school - thuisonderwijs werd te duur - verzucht Grace opgelucht dat niemand heeft gevraagd of ze één of twee vagina's hebben, want dat soort dingen willen mensen altijd weten. Om hun familie te redden van de armoede, stemt de tweeling bovendien toe in een goed betaalde tv-documentaire-deal.
Crossan blijft integer en bevredigt weliswaar je nieuwsgierigheid met een kijkje in het praktische leven als Siamese tweeling, maar focust toch vooral op het gevoelsleven van Grace. Wat betekent dat, als je lichaam niet alleen van jou is maar ook van je zus?
Grace wordt zo steeds minder 'een speciaal geval' en steeds meer een individu met een ander karakter dan haar zus, en met dromen als alle tienermeisjes. Des te pijnlijker zijn haar beperkingen, bijvoorbeeld als ze verliefd wordt op klasgenoot Jon. Tippi had nog zo gezegd: "We mogen nooit verliefd worden". Een nog groter drama dient zich aan als hun gezondheid zo verzwakt dat alleen een scheiding (één van) hen kan redden.
Hoewel Crossan de tweeling indringend van binnenuit neerzet, blijven de bijfiguren te vlak en zijn hun problemen - alcoholisme, anorexia, hiv - wat teveel van het goede. Als voornaamste poëtisch gereedschap gebruikt Crossan enjambement. Haar taal is niet uitzonderlijk beeldrijk, maar de afbrekingen leggen nadruk op specifieke woorden en zinnen, waardoor veel van de ultrakorte hoofdstukjes stevig binnenkomen.
Sarah Crossan: Een Vert. Sabine Mutsaers. Pepper Books; 439 blz. € 16,99. Vanaf 14 jaar.
|