 |
Ga er maar aanstaan: een 250 jaar oud ornithologisch standaardwerk interessant maken voor moderne kinderen. Bibi Dumon Tak slaagde erin. Op basis van 'Nederlandsche Vogelen' van Cornelis Nozeman en Christiaan Sepp, een vijfdelige inventarisatie van de vaderlandse avifauna tussen 1770 en 1829, stelde Dumon Tak een zeer lezenswaardig vogelboek samen.
Uit de ongeveer tweehonderd vogels in het oorspronkelijke werk koos ze er dertig, “zomaar, in het wilde weg. Dertig geluksvogels.” Geen merel of koolmees, wel het roodborstje en de zeearend. Bij de prachtige ingekleurde gravures van de vogels schreef ze levendige portretten, in de stijl die we kennen uit onder meer Dumon Taks ‘Winterdieren’, bekroond met een Gouden Griffel: spreektalig en poëtisch tegelijk, met humor en een voelbare bewondering voor de schoonheid en het vernuft van de natuur.
Zo vertelt Dumon Tak dat een pasgeboren futenjong een donsveertje te eten krijgt dat zijn maag moet beschermen tegen graatjes uit de vis die hij daarna zal eten. En wist u dat de roerdomp, die klinkt als een ‘droevige stoomboottoeter’, de laagst zingende vogel op aarde is? Hij brengt geluid voort door lucht uit zijn slokdarm te stoten. “Hoe dat in mensentaal heet? Precies, een boer. De roerdomp boert zijn treurige voorjaarslied door de ochtendnevel over de uitgestrekte wateren.”
Hoewel Dumon Taks verhalen nieuw zijn, slaat ze geregeld een geestig bruggetje naar het oude boek van Nozeman door te doen alsof wijlen de vogelkenner over haar schouder meeleest. In het lemma over het winterkoninkje, volgens de schrijfster een vogel met ADHD, lezen we: “Wat ADHD is, meneer Nozeman? Dat is iets moderns. Moeilijk uit te leggen, winterkoninggedrag bij mensen.”
Ze corrigeert de oude makers soms ook: hun tekening van de waterral deugt niet, dat is een porseleinhoen! En de poten van de purperreiger zijn op de tekening veel te kort.
Een vleug activisme geeft het boek hier en daar een persoonlijke toon: “P.S.: Wij hopen dat de jacht wordt afgeschaft en dat de honden voortaan alleen nog maar balletjes apporteren”, staat er bij de fazant, de meest bejaagde vogel ter wereld. Dat ‘wij’ is natuurlijk een pluralis majestatis. Want dat hier de koningin van het informatieve dierenboek voor kinderen aan het woord is, moge duidelijk zijn.
Bibi Dumon Tak: Het heel grote vogelboek. Lannoo/Koninklijke Bibliotheek; 78 blz. € 24,99. Vanaf 9 jaar.
Lees ook de recensies over andere boeken van Bibi Dumon Tak:
|