 | Er gaat een boel kinderleed schuil achter de wanhopige opsporingsbriefjes op bomen en lantarenpalen met teksten als 'kat vermist'. Een weggelopen poes is voor een kind misschien nog wel erger dan een dode. De zesjarige Lukas vraagt zich na de verdwijning van zijn zwarte kat Nacht af "hoe hij een heel leven zou kunnen leven, volwassen worden en dan oud, zonder te weten te komen wat er met Nacht is gebeurd".
Dat is het grootste probleem bij zo'n vermissing: hoe kun je afscheid nemen van een dier dat misschien nog terugkeert? Om dat gegeven draait het poëtische kinderboek 'Lukas en de kat die van regen hield' van de vermaarde Zweedse thrillerauteur Henning Mankell.
De tekst op de achterkant van het boek is enigszins misleidend; daarin wordt het getypeerd als een 'spannend avontuur'. Maar dit verhaal moet het niet van de actie hebben: allesbehalve. Slechts in één hoofdstuk loopt de spanning even op, als Lukas besluit zijn kat midden in de nacht te gaan zoeken.
Mankell heeft zich duidelijk ten doel gesteld de innerlijke ontwikkeling van Lukas, de verwerking van het verlies, weer te geven. En dus ligt de nadruk op de bedachtzame beschrijving van gevoelens. Dat betekent in dit boek: een melancholieke toon, weinig dialogen, een kalm tempo, maar wel veel knap ingeleefde en vaak mooi geformuleerde observaties van een rouwend kind.
Lukas kan Nacht niet uit zijn gedachten bannen. Hij denkt zo intens aan hem dat ,,het bijna is alsof hij zelf in een kat verandert". Hij probeert Nacht ook 'terug te denken', door net te doen alsof hij er weer is en een bakje voer klaar te zetten. Ontroerend is ook het moment waarop Lukas stoer tegen de vrienden van zijn broer zegt dat hij Nacht probeert te vergeten. "Het was het moeilijkste wat hij ooit in zijn leven had gezegd. Het was net alsof Nacht zijn woorden had gehoord." Nacht komt niet meer terug, dat is een sterk punt aan dit boek. Lukas leert leven met het verlies doordat zijn vader hem vertelt dat Nacht nu in het geheimzinnige 'regenweerland' is. Eigenlijk gelooft Lukas niet meer in sprookjes, maar dit wíl hij geloven. Wat dat betreft doet 'Lukas en de kat die van regen hield' denken aan de drie boeken over Keizer van Koos Meinderts. Daarin leert de hoofdpersoon eveneens via sprookjesachtige verhalen met de vermissing van zijn moeder om te gaan. Belangrijke boeken zijn dat, net als 'Lukas'. Ze kunnen de moeilijke dingen in het leven voor kinderen verteerbaar maken en brengen hen bovendien in aanraking met het soort verhalen waarin het eens niet alleen maar gaat om 'vet-coole' avontuurtjes.
Eén groot minpunt van 'Lukas' ten slotte: de boekverzorging is onder de maat. Bij een verhaal voor kinderen van zeven jaar horen binnenwerkillustraties én een aantrekkelijk omslag. Daar heeft uitgeverij De Geus ten onrechte op bezuinigd. |