 |
Joke van Leeuwen heeft een haast onaantastbare status in de jeugdliteratuur, dankzij haar veelbekroonde oeuvre, dat uitblinkt in originaliteit. Hoewel haar nieuwste kinderboek opnieuw vlekkeloos is geschreven en geïllustreerd, is het inhoudelijk helaas minder sterk dan we van haar gewend zijn.
Het gaat over de volwassen Frederik, die op het Knipkantoor werkt. Daar knipt hij dagelijks nieuwsberichten uit de krant om die te sorteren op onderwerp. Maar dan leest hij de rouwadvertentie van zijn pleegvader, die hij al dertig jaar niet heeft gezien. Frederik wordt als het ware teruggeworpen in zijn kindertijd en begint te krimpen, tot hij als kleine jongen in veel te grote kleren achter zijn bureau zit.
Dat soort miraculeuze transformaties kennen we al uit films als ’17 again’ en ‘Big’, waarin het contrast tussen uiterlijk en gedrag komisch werkt. Bij Van Leeuwen is dat veel minder het geval, omdat Frederik al vóór zijn transformatie nogal kinderlijk overkomt (zoals de meeste grote mensen in Van Leeuwens kinderboeken). Hij gebruikt na de transformatie geen volwassen taal en strooit niet met volwassen kennis. Dat had geestige spraakverwarring met andere kinderen kunnen opleveren.
Natuurlijk is het wel grappig als Frederik-het-kind ergens een kopje koffie bestelt of in zijn auto naar huis rijdt en wordt aangehouden. Maar Van Leeuwen laat veel liggen.
Ze lijkt ook niet uit op een avontuur over hoe Frederik zich staande houdt in de kinderwereld, maar wil kennelijk laten zien wat grote mensen op weg naar de volwassenheid zijn kwijtgeraakt. Frederik ontdekt opnieuw hoe fijn het is om zijn fantasie te gebruiken, te tekenen en te spelen. Want: “Meestal moest hij alleen bezig zijn met wat echt gebeurd was.”
Daarmee lijkt het boek eerder een spiegel voor volwassen lezers dan een verhaal voor kinderen: die weten immers al hoe het is om kind te zijn. Andersom was het voor hen waarschijnlijk interessanter geweest: hoe is het om als kind opeens in een volwassen wereld te moeten functioneren?
Frederiks pogingen om herkend te worden als de volwassen man die hij eigenlijk is, overtuigen nauwelijks. Waarom zegt hij niet gewoon iets wat alleen Frederik kan weten? Dan móéten ze hem wel geloven. Uiteindelijk wordt hij weer volwassen als hij zijn pleegmoeder heeft gesproken en zijn kindertijd kan afsluiten. Een ontroerend slot van een onderhoudend, maar onbevredigend boek.
Joke van Leeuwen: Maar ik ben Frederik, zei Frederik. Querido, Amsterdam. 102 blz. € 13,95. Vanaf 7 jaar.
Lees ook de recensies over andere boeken van Joke van Leeuwen:
|