 |
“Ik ben Meester Pompelmoes en als zodanig geniet ik een zekere bekendheid, al zeg ik het zelf.” Het is de onderwijzer ten voeten uit: voorkomend, maar een tikje opschepperig. Toch kun je hem hier geen ongelijk geven, want Pompelmoes is één van de beroemdste schoolmeesters uit de Nederlandse kinderliteratuur en de enige die ook nog uitvinder is én een beetje kan toveren. In december 1963 publiceerde Hans Andreus het eerste verhaal over hem in programmablad 'Televizier’, een jaar later kwam de eerste bundel uit.
Om het gouden jubileum te vieren verscheen dit monumentale verzamelboek: formaat stoeptegel en sfeervol in kleur geïllustreerd door publiekslieveling Charlotte Dematons (van de originele zwartwittekeningen van Babs van Wely bleek een deel onvindbaar). Het bevat 28 Pompelmoesverhalen, geselecteerd uit de tien delen die Andreus over de meester schreef.
We volgen de goedhartige Pompelmoes op school en thuis, waar hij in de eerste verhalen gezelschap krijgt van pratende dieren, zoals de Geleerde Kater Joachim en de Fleurige Hond, die dankzij de meester uit zijn depressie komt. Erg grappig is ook de Doremi, de pratende auto die vlot rijdt zolang er af en toe voor hem gezongen wordt. Voor Pompelmoes heeft alles een ziel: zelfs eenzame parkbankjes wekken zijn empathie: hij houdt ze één voor één even gezelschap.
In sommige avonturen klinkt een milde moraal, zoals in het sprookjesachtige verhaal over de aardige spiegel, die de dikke, kalende meester zijn jonge zelf laat zien. Eerst geniet Pompelmoes ervan, maar dan leert hij zich neer te leggen bij de werkelijkheid. ‘De nakijkmachine’ zou bijna een pleidooi kunnen zijn tegen iPadscholen: meesters uitvinding bespaart hem een boel nakijkwerk, maar leerlingen missen zijn persoonlijke krabbels in de kantlijn.
Bij eerdere heruitgaven werd archaïsch taalgebruik eruit gehaald, maar in dit boek staat bij wijze van ultiem eerbetoon de originele tekst. Verreweg de meeste verhalen zijn desondanks nog heel goed (voor)leesbaar, wat veel zegt over Andreus' heldere stijl.
Hij schrijft heerlijk lange, kalm meanderende zinnen, speelt met taal en zijn toon is warm, onverminderd opgewekt en geestig. Enkele gedateerde woorden als ‘familiaar’, ‘tuinameublement’ of ‘butagas-primusje’ behoeven voor moderne kinderen misschien uitleg. Maar ach, wat is daar mis mee? De avonturen zelf zijn tijdloos en daar gaat het om.
Hans Andreus: Meester Pompelmoes. Ill. Charlotte Dematons. Holland, Haarlem. 190 blz. € 22,50. Vanaf 6 jaar.
|