 |
Na bijna twintig jaar maakt oud-journaallezer Gijs Wanders zijn comeback als jeugdauteur. Hij debuteerde in 1987 met ‘Vogelvrije vrienden’ en schreef tot 1995 nog drie sociaal betrokken jeugdromans, gesitueerd in Afrika, Midden- en Zuid-Amerika.
Met het WK voetbal als kapstok, vertelt Wanders nu over het leven in de favela’s, de sloppenwijken van Rio de Janeiro, die worden geregeerd door gewelddadige drugsbaronnen en hun soldados. Via een eenvoudige mozaïekvertelling volg je politieagent Renato, dertiger Julia, die door hem wordt neergeschoten, de vijftienjarige Hiago, die een afschuwelijk geheim met zich meedraagt, en café-uitbater Orlando, die door corrupte agenten aan de gewetenloze drugsbaas Reiss wordt uitgeleverd.
Wanders schetst een schokkend beeld van de geweldspiraal die de favela’s in z’n greep houdt. Het boek is niet geschikt voor tere zielen: zelfs kinderen worden zonder pardon doorzeefd met kogels of krijgen de opdracht om te moorden.
De link naar het WK steekt daar lachwekkend jongensboekachtig bij af: tijdens een stroomstoring vlak voor de finale van het WK wordt de wereldbeker uit het stadion gestolen. Een prima vertrekpunt voor een deeltje in de voetbalserie ‘Koen Kampioen’, maar niet voor een serieus bedoelde, rauwe roman over de misstanden in de favela’s. Wanders had het beter kunnen houden bij de pogingen van de Braziliaanse overheid om de soldados in aanloop naar het WK te verdrijven. Ook actueel, minder kinderlijk.
Het perspectief wisselt bovendien zo vaak (zelfs binnen één bladzijde) dat het de identificatie met de personages in de weg staat. Als we bijvoorbeeld met Hiago meeleven, omdat zijn pleegmoeder in het ziekenhuis ligt, hoeven we echt niet te weten dat de verpleegster na haar dienst haar echtgenoot nog even hoopt te zien. Ook worden veel heftige, vrij cruciale scènes terugblikkend beschreven. Dat verlaagt de spanning en je betrokkenheid als lezer.
Hoewel het boek vlot leest, valt er ook op Wanders’ stijl (en haastige redactie?) heel wat aan te merken. Hij formuleert soms kurkdroog en formeel (‘Ook de beide anderen zijn gewapend’), soms sentimenteel (‘Ik zal het ze betaald zetten, jongen’). En er staan veel lelijke zinnen in: ‘Heel even ervaart Julia een ontlading van haar spanning’ of ‘Renato geeft de man en vrouw een hand en geeft aan dat de anderen op hem wachten’. Jammer, want Wanders’ onderwerp is belangrijk en interessant genoeg.
Gijs Wanders: Rafels van Rio. Lemniscaat, Rotterdam. 173 blz. € 14,95. Vanaf 15 jaar.
|