 |
"Mensen die het lezen van gedichten moeilijk vinden, bedoelen eigenlijk dat ze de clichés missen waar ze zo aan gewend zijn." In 'Rond vierkant vierkant rond' geeft Ted van Lieshout kinderen een aanstekelijke stoomcursus poëzie. Een dichter wil, legt hij uit, dat je "de woorden proeft alsof je ze nooit eerder gezien hebt. Bij een verhaal is dat anders: de schrijver wil dat je zo opgaat in het verhaal, dat je haast vergéét dat je woorden aan het lezen bent."
Hoe je verder kunt controleren of je met een verhaal of gedicht te maken hebt? "Als je het tekstblok breder maakt of juist smaller, en de betekenis blijft gelijk, dan is het doorgaans een verhaal." Oftewel: wie de vorm van een gedicht aanpast, verandert ook de betekenis.
Dit klinkt vrij serieus, maar het boek werkt vooral zo inspirerend door de geestige voorbeelden en persoonlijke toon: "Er zijn nare mensen die vinden dat reclame niet rijmt op ramen".
Van Lieshout geeft een inkijkje in het taalspel in zijn eigen hoofd. Als hij tijdens een fietstocht een dame van lichte zeden achter een raam ziet zitten, ontkiemt er een gedicht: "Er zit een dame voor het raam / met enkel wollen wanten aan."
Die regels vormen het uitgangspunt voor een verhelderende verhandeling over alle soorten rijm. Zo komen allerlei begrippen als enjambement, anapest en alliteratie op een heel toegankelijke manier aan de orde, wat het boek zeer bruikbaar maakt in een poëzieles voor achtstegroepers of middelbare scholieren.
Ook minder talige kinderen heeft Van Lieshout wat te bieden. Want wie niet zo behendig is met woorden, kan vast wél een beeldsonnet maken. Tien jaar geleden introduceerde hij die dichtvorm: hij rangschikte voorwerpen, van kurken tot fruit, in de veertien regels en vier strofen van een sonnet en liet de laatste voorwerpen van de regels 'rijmen'. Bijvoorbeeld: appel, citroen, citroen, appel - strikt genomen vier regels in omarmend rijm, net als de eerste strofe van een sonnet.
Al zijn eigen beeldsonnetten en voorbeelden die door kinderen zijn gemaakt staan in deze bundel, maar ook nieuwe tekstgedichten, soms ontroerend, soms humoristisch of prikkelend: "Dit zijn bloemen / voor de liefste moeder / van de hele wereld, / die schuin tegenover / ons woont in het huis / met de groene gordijnen".
Ted van Lieshout: Rond vierkant vierkant rond. De beeldsonnetten Leopold; 112 blz. euro 19,99. Vanaf 11 jaar.
Lees ook de recensies over andere boeken van Ted van Lieshout:
|