 |
Om meteen met de deur in huis te vallen: 'Troep' is het sprankelendste en best geschreven kinderboekendebuut dat ik in tijden heb gelezen. Er zit weliswaar een beetje Lindgren in (eigenzinnige, zelfstandige kinderen), een snufje absurde Dahl-fantasie en een vleug humoristische maatschappijkritiek à la Annie M.G. Schmidt, maar het geheel is toch vooral Ilse Bos (1966).
Met zelfverzekerde pen schrijft ze over dertien smoezelige, hartveroverende kinderen, die zonder ouders in een bootje wonen, aan het Vieze Landje, een braakliggend stuk oud havengebied. Alle ouders zijn uit beeld, op één na. Maar deze (pleeg)moeder Taatje zoekt de wereld af naar haar grote liefde, vader van vertelster Pola (12). Ondertussen moet de ‘troep’ kinderen oppassen voor mevrouw Wijfjes, kinderbeschermer van het Zorgbureau.
Alle personages krijgen op bewonderenswaardige wijze een herkenbaar eigen karakter, alleen al door hun manier van praten. Zo is Mevrouw Wijfjes een hysterische hulpverlener die elke zin met je naam begint, ‘alsof je zelf niet weet hoe je heet’: ‘Pola, dit kan zo niet langer. Dit gaat ten koste van jullie welzijn.’
Wijfjes dreigt met een Onaangekondigd Huisbezoek als er geen ouder op het tienminutengesprek op school verschijnt. Maar Taatje is ver weg en waar halen ze zo snel een vader vandaan? Dan duikt acteur Maarten op, arbeidsongeschikt sinds hij zonder psychiater niet meer uit zijn rol kon komen (aan bijna elk personage kleeft zo’n smakelijk, tragikomisch verhaal). Hij is radeloos, omdat zijn tweelingbroer, directeur Metrobouw, is verdwenen nadat er bij de aanleg van de Oost-Westlijn mysterieuze gaten in de stad ontstonden – een geestige parodie op het Amsterdamse metrodebacle. De kinderen beloven Maarten te helpen zoeken, mits hij zich voordoet als hun vader.
Er volgt een spectaculair stadssprookje als de kinderen ook op zoek gaan naar een nieuwe aanlegplaats voor hun boot, omdat het Vieze Landje in zijn bestaan wordt bedreigd door nieuwbouwhuizen. Ze ontmoeten de Onbedoelden, nauwelijks zichtbare wezens die alleen maar kunnen leven op plekken ‘die niet de bedoeling zijn’. Zo becommentarieert Bos vindingrijk onze samenleving, waar geen kinderen of stukjes land zich kunnen onttrekken aan doorgeschoten regeldrift. Alle lijntjes komen aan het slot iets te netjes bij elkaar, maar het is wel erg knap hoe Bos haar fantasie-explosie tot een stevig debuut heeft gecomponeerd.
Ilse Bos: Troep. Ill. Linde Faas. Lemniscaat, Rotterdam. 335 blz. € 16,95. Vanaf 8 jaar.
|