 |
De eerste hoofdstukken van ‘Vogel’ roepen een dubbel gevoel op. Ze zijn onmiskenbaar het werk van een talent dat zeer vakkundig met haar rijke vocabulaire omspringt. Maar af en toe klinkt er ook een drammerige literaire bewijsdrang in door: ‘Ze laat de dag haar identiteit bepalen’, ‘Er moeten beste vriendinnen wonen in deze stad, ze kent ze alleen nog niet’.
De studentenromantiek die de auteur oproept, klinkt ook tamelijk drakerig. Berre (18) ontvlucht meteen na haar laatste examen het ouderlijk huis. Op kamers in Leiden droomt ze van ‘champagne uit hoge glazen en gesprekken over de zin van het leven’ en besluit dat zij iemand is ‘die elke dag op haar balkon ontbijt. Brood met oude kaas, zwarte koffie en een krant’. Zelfs de schimmel op het douchegordijn vindt ze mooi.
Pas later begrijp je waar dat gelukzalige verdrinken in de clichés van het studentenleven vandaan komt. In doorleefde flashbacks komt pijnlijk aan het licht waarom Berre haar naam verandert in Elke en niets meer met haar familie te maken wil hebben. Na de scheiding van haar ouders groeit ze op bij een labiele moeder, die houvast zoekt in het hogere en het welzijn van haar kinderen uit het oog verliest.
Ze wonen in een spirituele vrouwencommune, waar moeder haar eenzaamheid wil overwinnen (die haar kinderen kennelijk niet kunnen verdrijven). Daarna verliest ze zich in de antroposofie en het spiritisme. Alles met een onberekenbaar fanatisme waar vooral Berre onder lijdt. Indrukwekkend hoe Koens de verstikkende sfeer typeert en voelbaar maakt hoe moeder Berre steeds meer op afstand zet. In een ‘waardevolle sessie’ heeft ze geleerd dat Berre is geboren om haar moeder verdriet te doen. Ze gelooft het nog ook.
Tegen die achtergrond snap je waarom Berre het studentenleven zo wereldvreemd betreedt. Alleen blijft ze teveel in dat gemaakte hangen. Zo gaat Berre met haar voorbestemde beste vriendin middenin de nacht wijn drinken in de Hortus Botanicus en zwemmen in de singel aldaar. Kom op zeg.
De personages in de flashbacks komen ook veel levensechter over dan die in het Leidse leven. Die laatsten lijken maar met één doel te zijn neergezet: Berre wereldwijs maken en haar ondertussen vastbesloten adviseren de confrontatie met haar moeder aan te gaan. Het dubbele gevoel houdt dus aan, maar met haar flashbacks en taligheid maakt Koens desondanks veel indruk.
Enne Koens: Vogel. Pimento, Amsterdam. ISBN 9789049924805; 222 blz. € 16,95. Vanaf 15 jaar.
Lees ook de recensies over andere boeken van Enne Koens:
|